Elektromanyetik alan, elektromanyetik dalgalardan oluşur. Elektromanyetik dalgalar da Elektrik Alan ve Manyetik Alan bileşiminden oluşur ve ışık hızı ile hareket ederler. Elektrikle çalışan bir cihaz çevresinde hem elektrik alan hem de manyetik alan oluşturur. Günlük yaşamda televizyon ve radyo dalgalarının alındığı her yerde, bilgisayar karşısında, elektrikli battaniye, mikro dalga fırın vs. gibi elektrikli aletlerini kullandığımız durumlarda elektromanyetik alanda kalırız.
Elektromanyetik Alan Enerji Kaynakları
Bu kaynaklar; elektrik enerjisi ile çalışan sistemlerde, elektromanyetik enerji yayan başlıca kaynaklardır. Günlük yaşantıda her zaman elektrik ve manyetik alan yayan bu sistemlerle karşılaşırız.
Bu kaynaklar;
Çeşitli elektrikli ev aletleri (buzdolabı, çamaşır makinesi, ütü, mutfak robotları, saç kurutma makinesi, vs.)
Televizyon ve bilgisayar ekranları
Florasan ve halojen lambalar
Tıbbi cihazlar
Trafo istasyonları
Radyo, TV ve GSM sistemi verici istasyonlarının antenleri
Radar sistemleri ve uydu iletişim sistemleri vb.
Elektromanyetik Alanın İnsan Sağlığına Etkileri
Elektromanyetik alanlar özellikle son dönemde iyice yaygınlaştığından, bunlara maruz kalmanın olumsuz etkileri hakkında henüz uzun süreli bir çalışma bulunmamaktadır. Yine de bütün gününü elektromanyetik alanlarda geçiren bir insan, bunun etkilerini vücudunda hissedecektir. Örneğin uzun süre ofiste çalışan insanlar bu etkileri her gün hissederler ve aşağıdaki gibi olumsuz etkilerle karşılaşabilirler:
Sinir sistemi bozuklukları: stres, depresyon, anksiyete, sinirlilik, vs. uykusuzluk, konsantrasyon sorunları, baş dönmesi, yönelim bozukluğu hipertansiyon, görme problemleri, cilt kuruması, migren, kısırlık ve gebelik sorunları gibi.
26 Haziran 2013 tarihli 2013/35/EU sayılı EMF direktifinde belirtilen elektrik, manyetik ve elektromanyetik alanın insan sağlığına etkileri
Biyofiziksel etkiler:
Elektromanyetik alanların neden olduğu iki tür doğrudan biyofiziksel etki ayırımı yapılmaktadır:
Enerji emilimi nedeniyle doku ısınması gibi termal etkiler. Bunlar çoğunlukla 100 kHz ile 300 GHz arasındaki frekanslarda meydana gelir.
Kas, sinir ve duyu organlarının uyarılması bu etkiler genellikle 0 Hz ile 10 MHz arasındaki frekanslarda meydana gelir.
Direktif aynı zamanda kıvılcım deşarjı, temasla boşalan akımlar, tıbbi implant cihazlarla (kalp pilleri gibi) enterferans ve statik manyetik alanlarda ferromanyetik nesnelerin mermi etkileri gibi farklı dolaylı etkilerinden bahseder
Elektromanyetik Alan Etkilerinden Uzaklaşmanın Yolları
Elektromanyetik alanlardan korunmak tamamıyla pek mümkün değildir. Örneğin uyduların Dünya’ya gönderdikleri elektromanyetik dalgalardan baz istasyonlarına, evimizdeki elektrik tesisatına ve elimizden düşürmediğimiz cep telefonlarına kadar yaşamın her anında bu alanlara maruz kalıyoruz. Hatta yer küre bile yapısı itibarıyla manyetik bir alan oluşturmaktadır.
Kişisel olarak alacağımız önlemlerle maruziyetleri minimuma indirmeyi deneyebiliriz;
- Uzun Cep telefonu görüşmeleri yapılmamalı, mümkün olduğunca kulaklık kullanılmalı,
- İş güvenliği anlamında bu alanlara yoğun veya sürekli biçimde maruz kalınıyorsa uygun kişisel koruyucu donanımlar(KKD; kulaklık, gözlük vs.) kullanılmalı,
- Ev ve işyerlerinde kullanılan elektrikli cihazların standartlara uygun olanları tercih edilmeli,
- Özellikle uzun zaman geçirilen oturma odası ve yatak odası gibi yerlerde elektrikli cihazlar mümkün olduğunca az bulundurulmalı ve kullanılmayınca tamamen kapatılmalı (fişleri çekilmeli),
- Bilgisayar ekranlarından en az 30 cm, TV’den en az 2m. uzağa oturulmalı,
Elektromanyetik Alan Ölçümü ve Maruziyet Sınır Değerleri
Elektromanyetik alan şiddeti ölçüm sonuçları ICNIRP (İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu)’nun belirttiği sınır değerlerle kıyaslanmalıdır.
Türkiye’deki Maruziyet Limitleri
ICNIRP Limitleri. Elektrik, Manyetik ve elektromanyetik alanlarda temel sınırlamalar, (0 Hz – 300 GHz)
Elektromanyetik alan ölçümü yaptırılarak ev, okul, hastane, işyerleri vs. yerlerdeki maruziyet seviyesinin belirlenmesi ve sonuca göre önlemlerin alınması gereklidir.
Kubilay SUDAN
Laboratuvar Sorumlu Yardımcısı/Çevre Mühendisi
Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://demo.haliccevre.com/blog/ Okumak İsteyebilirsiniz: Kulak İçi Gürültü Ölçümleri
Kaynaklar: