Kombine taşımacılık ve yeşil lojistik konularındaki usulleri belirten ‘Kombine Taşımacılık Yönetmeliği’ Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı tarafınca Mayıs 2022’ de yayınlanmıştır. Bu Yönetmelik amacı, kombine yük taşımacılığı ve yeşil lojistik faaliyetlere ilişkin ilke, esas ve koşulların belirlenerek bütünleşik, dengeli ve çevreyle dost bir taşımacılık düzeninin oluşturulması, yaygınlaştırılmasının desteklenmesi ve teşvik edilmesidir.
Yönetmelik; kombine yük taşımacılığını, yeşil lojistik faaliyetleri ve bu faaliyetleri yürüten gerçek ve tüzel kişileri, ayrıca; kombine yük taşımacılığı ve yeşil lojistik faaliyetler yürüten gerçek ve tüzel kişilere verilecek destek ve imtiyazları kapsar.
Kombine Mal Taşımacılığına dair Ortak Kurallar Oluşturulmasına ilişkin 7/12/1992 tarihli ve 92/106/AET sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan yönetmelikte bazı tanımlar şu şekildedir:
DB2 Yetki Belgesi: 19/8/2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Demiryolu İşletmeciliği Yetkilendirme Yönetmeliği uyarınca ulusal demiryolu ağı üzerinde yük taşımacılığı yapacak işletmelere verilen belgedir.
İdare: Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğüdür.
İntermodal taşımacılık: Yüklerin aynı taşıma birimi içerisinde karayolu, denizyolu ve demiryolu türleri arasında art arda iki veya ikiden fazla taşıma türü kullanılarak yapılan ve taşıma türü değişimlerinde sadece yükün içinde bulunduğu taşıma biriminin elleçlendiği taşımacılık faaliyetidir.
Kombine yük taşımacılığı: Taşımacılığın büyük kısmının demiryolu, içsuyolu veya denizyoluyla, taşımanın başlangıç veya son etabının ise mümkün olan en kısa mesafeyle karayoluyla yapıldığı intermodal taşımacılığıdır.
Taşıma birimi: Çekiciyle veya çekicisiz römork veya yarı römork ile 20 ft, 40 ft veya 45 ft uzunluğundaki swap body ve konteynerlerdir.
Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yetki Belgesi (TİOYB): 6/7/2018 tarihli ve 30470 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği uyarınca verilen yetki belgesidir.
Taşıma yetki belgesi: 8/1/2018 tarihli ve 30295 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği uyarınca verilen ilgili yetki belgeleridir.
TMFB: 24/4/2019 tarihli ve 30754 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesidir.
TMFB-Dmr: 16/7/2015 tarihli ve 29418 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesidir.
UBAK İzin Belgesi: Uluslararası Taşımacılık Forumu (ITF) bünyesinde temin edilen ve UBAK çok taraflı kota sistemine üye ülkeler arasında veya bu ülkeler üzerinden yapılacak transit taşımalar için tahsis edilen izin belgesidir.
Yeşil Lojistik Belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında belirtilen taşımacılık faaliyetlerini ve sürdürülebilir lojistik faaliyetleri yürüten gerçek veya tüzel kişilere Bakanlık tarafından verilecek belgedir.
Yeşil paketleme: Doğal, geri dönüştürülebilir ve toksik materyal içermeyen malzemelerin kullanıldığı paketleme faaliyetleridir.
Kombine yük taşımacılığı
Bu Yönetmelik kapsamında yapılan kombine yük taşımacılığı faaliyetlerinde;
a) Bu Yönetmelikte tanımlanan taşıma birimlerinin kullanılması,
b) Taşımacılığın sadece ilk ve/veya son aşamalarının karayoluyla gerçekleştirilmesi,
c) Gerçekleştirilen demiryolu, denizyolu veya iç suyolu taşımacılığının kuş uçumu olarak 100 km’den fazla olması,
ç) Yükün elleçlendiği ve teslimatın gerçekleştirildiği adreslere; en yakın demiryolu istasyonlarının kullanılması ve/veya kuş uçumu 150 km’yi aşmayan bir yarıçap içerisinde yer alan limanların kullanılması, gerekmektedir.
Yeşil lojistik faaliyetler
Bu Yönetmelik kapsamında belirlenen yeşil lojistik faaliyetler, aşağıdaki şekildedir:
a) Yılda en az 200 adet kombine yük taşımacılığı seferi gerçekleştirmek.
b) İşletmenin enerji tüketiminin en az %5’inin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrikten karşılandığını gösteren Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Belgesine (YEK-G) veya Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikasına (I-REC) sahip olmak.
c) İşletmenin tüm iklimlendirme süreçlerinde, Düşük Küresel Isınma Potansiyeli (KIP) değerine sahip gazlar içeren iklimlendirme sistemleri kullanmak.
ç) Yıllık asgari %5 oranında yeşil paketleme faaliyeti yürütmek.
d) Orman Genel Müdürlüğüne, Türkiye genelinde uygun bulunan ağaçlandırma sahaları için yılda en az 500 adet fidan bağışı yapmak.
e) İşletme içerisinde oluşan atıkların yönetimine yönelik 12/7/2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında sıfır atık yönetim sistemine sahip olmak.
f) ISO 14046 Su Ayak İzi Yönetim Sistemi belgesine sahip olmak.
g) ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi belgesine sahip olmak.
ğ) ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesine sahip olmak.
h) ISO 14064 Sera Gazı Yönetim Sistemi belgesine sahip olmak.
Yeşil Lojistik Belgesi için aranan şartlar ve talep edilen belgeler
Yeşil Lojistik Belgesi almak için;
a) Gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olmaları ve tüzel kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş olmaları,
b) TİOYB’ye sahip olunması,
c) Kayıtlı Elektronik Postaya (KEP) sahip olunması ve Ulusal Elektronik Tebligat Sistemine (UETS) kayıtlı olunması,
ç) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında gerçekleştirilecek kombine taşımacılık faaliyetlerinin yanı sıra aynı fıkranın diğer bentlerinde tanımlanan yeşil lojistik faaliyetlerinden herhangi dördünün gerçekleştiriliyor olunması,
d) Çalışanlara yönelik işletmede yürütülen yeşil lojistik faaliyetlere ilişkin asgari yıllık periyotlarla eğitim faaliyetleri gerçekleştirilmesi, zorunludur.
Birinci fıkrada yer alan şartları karşılayan işletmenin;
a) Ek-1’de yer alan başvuru formunu,
b) İşletmenin gerçekleştirdiği yeşil lojistik faaliyetlerine göre Ek-2’de yer alan format örnek alınarak hazırlanan raporu,
c) Birinci fıkranın (ç) bendi uyarınca gerçekleştirilmiş olan yeşil lojistik faaliyetlere ilişkin bilgi ve belgeleri,
ç) Birinci fıkranın (d) bendi uyarınca gerçekleştirilmiş olan eğitim faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri, idareye sunması gerekir.
(İdare, elektronik ortamda sorgulanan belgelerin doğruluğu hakkında tereddüt oluşması hâlinde bu belgelerin asıllarını isteyebilir. Sunulan bilgi ve belgeleri destekleyecek ek bilgi ve belge talebinde bulunulabilir.
Yeşil Lojistik Belgesinin alınması
Yeşil Lojistik Belgesi, süresiz olarak düzenlenen ücretsiz bir belgedir. Başvurular her yılın Ocak ayı içerisinde yapılır. Bu takvim haricinde yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz. Yeşil Lojistik Belgesi başvuruları sadece Bakanlık KEP adresi üzerinden kabul edilir. Yeşil Lojistik Belgesi başvurularına ilişkin incelemeler, İdarece en geç 30 iş günü içerisinde tamamlanır. İncelemeler, sunulan belgeler üzerinden gıyaben yapılabileceği gibi gerekli görülmesi halinde yerinde yapılacak denetimlerle de yapılabilir. Başvuru belgelerinde herhangi bir eksiklik olması durumunda bu eksikliklerin giderilmesi için işletmeye 15 gün süre verilir. Bu süre içerisinde bahse konu noksanlıkların giderilmemesi halinde başvuru değerlendirmeye alınmaz. Yapılan müracaat neticesinde Yeşil Lojistik Belgesi, İdarece belirlenen formatta elektronik belge olarak düzenlenir. Yeşil Lojistik Belgesi alan işletmelerin listesi İdare tarafından ilan edilir.
Periyodik incelemeler
Bu Yönetmelik kapsamında Yeşil Lojistik Belgesi almış olan işletmeler belge veriliş tarihini takip eden her yılın ilk ayı içerisinde;
a) Ek-1’de yer alan formda işaretlenen ilgili kriterlerin sağlanmaya devam ettiğini destekleyen bilgi ve belgeleri,
b) İşletmenin gerçekleştirdiği yeşil lojistik faaliyetlerine göre Ek-2’de yer alan format örnek alınarak hazırlanan raporu, idareye sunmak zorundadır.
Periyodik incelemeler, İdareye sunulan belgeler üzerinden gıyaben ve/veya yerinde yapılacak denetimlerle yapılabilir.
Yeşil lojistik ödülleri
İdare tarafından her iki senede bir Yeşil lojistik ödülleri verilir. Yeşil lojistik ödüllerine aday olmaya hak kazanmak için bu Yönetmelik kapsamında yer alan yeşil lojistik faaliyetlerin en az iki yıl boyunca sürdürülmüş olması esastır. İdarede görevli daire başkanlarından oluşan 5 kişilik komisyon marifetiyle Yeşil Lojistik Belgesi sahibi adaylar arasından ödül sahibi belirlenir ve ilan edilir. Komisyon değerlendirme faaliyetlerini gıyaben ve/veya yerinde yapacağı denetimlerle gerçekleştirebilir. Yeşil lojistik ödüllerinin verilmesine ilişkin usul ve esaslar İdarece belirlenir.
Diğer hususlar ise şöyledir;
Yeşil Lojistik Belgesi, adına düzenlenen işletmeler dışında kullanılamaz, satılamaz ve devredilemez.
Destek ve imtiyazların kapsamı
Bu Yönetmelikte belirtilen teşvik, muafiyet, istisna ve/veya kolaylıklardan Yeşil Lojistik Belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişiler yararlanabilir.
Bakanlık tarafından sağlanacak destekler
Bakanlıktan Yeşil Lojistik Belgesi sahibi işletme, belge geçerlilik süresi dahilinde aşağıda yer alan desteklerden faydalandırılır.
a) İlk kez başvurulan taşıma yetki belgesi, DB2, TMFB ve TMFB-Dmr ücretlerinde %50 indirim uygulanır.
b)TMFB, TMFB-Dmr, TİOYB, L1, L2 ve DB2 belgelerinin yenileme ücretlerinde %50 indirim uygulanır.
c) İşletmenin taşımacı yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave edilecek 100 taşıt için taşıt kartı ücretinde %95 indirim uygulanır.
ç) UBAK İzin Belgesi başvurularında işletmeye ilave 5 puan verilir.
Bakanlık, bu Yönetmelik kapsamında yer alan hususlarla ilgili çalışmalarda bulunmak üzere diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, özel sektör temsilcileri ve konuyla ilgili uzmanların katılımıyla çalışma grupları oluşturabilir veya mevcut çalışma gruplarına katılabilir. Bu çalışma gruplarında yer alan paydaşların işbirliğiyle Yeşil Lojistik Belgesi sahiplerine ek destekler, imtiyazlar ve muafiyetler sağlayabilir.
Denetim
Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetler Bakanlık denetimine tabidir.
(2) Bakanlık tarafından yapılacak denetim faaliyetleri ve idari yaptırımların uygulanması 3/6/2021 tarihli ve 31500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulaştırma Hizmetleri Denetim Yönetmeliği uyarınca belirlenen usul ve esaslar uyarınca gerçekleştirilir.
(3) Denetim sırasında, denetim yapmakla yetkili olanlar tarafından istenilen belgelerin verilmesi zorunludur.
Belge iptali
Bakanlığa yapılan Yeşil Lojistik Belgesi alma ve yenileme müracaatında beyan edilen bilgiler ve verilen belgelerden herhangi birinin tahrif edilmiş olduğunun veya sahte olarak verilmek suretiyle haksız belge alındığının ya da yenilendiğinin tespit edilmesi halinde, belge iptal edilir. İptal işlemine ilişkin bilgi için gerekçesiyle birlikte belge sahibine, sunulan belgeler arasında tahrif edilmiş veya sahte bilgi ve belge verildiğinin tespit edilmesi halinde ise ilgililer hakkında gerekli kanuni işlemin yapılması için ilgili Cumhuriyet Savcılığına bildirilir. Bu fıkra kapsamında işletmenin faydalanmış olduğu tüm indirimler yasal faiziyle birlikte geri alınır.
Yeşil Lojistik Belgesi sahibinin, gerçek veya tüzel kişiliğinin son bulması ya da herhangi bir sebeple faaliyetini bırakmak istemesi ve adına düzenlenen belgenin iptalini talep etmesi halinde, Yeşil Lojistik Belgesi iptal edilir. Bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasını ihlal eden işletmelerin Yeşil Lojistik Belgesi iptal edilir. TİOYB’si iptal edilen işletmelerin Yeşil Lojistik Belgesi iptal edilir. İşletmelerin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca bölünmesi veya birleşmesi durumunda işletmeye ait Yeşil Lojistik Belgesi iptal edilir. Bu işletmelerin gerekli şartları sağlayarak yeniden başvuruda bulunması gerekmektedir. Yeşil Lojistik Belgesi birinci fıkra uyarınca iptal edilen işletmeler süresiz olarak; ikinci ve üçüncü fıkralar uyarınca iptal edilen işletmeler ise beş yıl süreyle yeni belge başvurusunda bulunamaz.
Feyza YALÇIN
Sosyolog
KAYNAKLAR:
resmigazete.gov.tr
